Огласи
Prema službenim podacima austrougarske uprave za Bosnu i Hercegovinu, na Palama su već 1879. godine postojale dvije evropski uređene pilane, a njihovi proizvodi su čekali da budu transportovani za Sarajevo cestom čija je izgradnja tada bila u toku. Nešto kasnije Pale dobijaju svoju željezničku stanicu, a šumarstvo i industrijska prerada drveta novi razvojni podsticaj. Tako je 1912. godine u Podgrabu otvorena velika pilana u vlasništvu italijanske firme „Đuzepe Feltrineli i kompanija“ iz Milana, dok je na Palama radila pilana sa pet gatera u vlasništvu firme „Zadik s. Finci“. Ova firma je na submisijskoj licitaciji 1911. godine dobila pravo na dvadesetogodišnju eksploataciju šumskog područja Romanija – Mokro, s godišnjim etatom od 10.000 m3 četinara i 13.250 m3 bukovine.
Godine 1913. firma „Zadik s. Finci“ prodala je pilansko postrojenje na Palama grčkoj firmi „Grčko društvo za trgovinu i industriju drveta u Atini“ – Filijala Pale, a 1914. godine prenijela na nju i ugovor o eksploataciji. Godine 1939. na području paljanske opštine radilo je 14 pilana, koje su godišnje obrađivale više od 90.000 kubnih metara tesane građe. Ubrzani privredni razvoj uticao je na povećanje broja stanovnika. U periodu od 1921. do 1931. godine broj stanovnika se povećao sa 2.382 na 11.103.
Godine 1946. na mjestu stare pilane podignuta je nova, koja je godišnje obrađivala 25.000 kubnih metara pilanske oblovine i zapošljavala 320 radnika, od kojih je 170 radilo u pilani, a 150 u šumi, na sječi i otpremi drveta. Godine 1952. izgradnjom Vojno-remontnog zavoda na Koranu, nosilac privrednog razvoja Pala prelazi sa pilane na metalnu industriju. Danas je na mjestu nekadašnjeg nosioca razvoja Pala ostala samo ruševina koja ovih dana treba da bude srušena, a zemljište pripremljeno za izgradnju stambenih objekata. Dio nekadašnjeg Novoreza danas još uvjek služi kao gradska toplana, koja će uskoro biti preseljena izvan grada.
www.palelive.com
